“Robot” phần mềm vào công sở
Minh Huy
(TBVTSG) – Thị trường dành cho xu hướng tự động hóa bằng phần mềm tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo AI đã sẵn sàng cho sự tăng trưởng nhanh chóng. Người ta nhận thấy phần mềm tự động hóa bắt đầu sự thâm nhập vào công sở và làm thay nhân viên con người nhiều việc.
 |
| Các nhà đầu tư hy vọng công nghệ bot sẽ trở thành nền tảng phần mềm quan trọng một khi AI hiện diện nhiều hơn trong doanh nghiệp. |
Đã xuất hiện không ít bản báo cáo dự đoán về cách công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tác động ra sao đến cách chúng ta làm việc trong tương lai. Dù vậy, cho đến nay những dự án hoành tráng về AI, như xe tự lái và robot có hình dáng giống người, vẫn chưa được thương mại hóa. Thay vào đó, một phiên bản khiêm tốn hơn của công nghệ đang hiện diện ngày càng nhiều ở một nơi ít được chú ý hơn: bộ phận văn phòng – hành chính.
Hình thức ít thông minh nhất của AI
Những loại phần mềm mới đang tự động hóa các công việc nhàm chán tại văn phòng như kế toán, viết hóa đơn, thanh toán và dịch vụ khách hàng. Các chương trình có thể quét tài liệu, nhập số vào bảng tính, kiểm tra độ chính xác của hồ sơ khách hàng và thực hiện việc thanh toán chỉ bằng một vài thao tác gõ máy tính tự động.
Công nghệ này vẫn còn trong giai đoạn sơ khai nhưng sẽ ngày một tốt hơn bởi khả năng tự học hỏi theo thời gian. Cho đến nay, một số dự án AI thí điểm tập trung giúp giảm bớt gánh nặng cho người lao động hơn là “cướp” công việc của họ. Các bot (phần mềm tự động) này chủ yếu quan sát, tuân theo các quy tắc đơn giản và đưa ra quyết định là “có” hoặc “không”. Chúng chưa thể đưa ra các sự chọn lựa tinh vi hơn, đòi hỏi sự suy xét và kinh nghiệm.
 |
| Bà Holly Uhl, nhà quản lý tại công ty State Auto Insurance Companies. |
“Đây là hình thức ít thông minh nhất của AI”, ông Thomas Davenport, Giáo sư về công nghệ và quản lý thông tin tại Trường Đại học Babson (Mỹ), nhận định. Dù vậy, mọi dấu hiệu cho thấy vẫn còn nhiều điều chờ đợi phía trước. Các công ty công nghệ lớn, như IBM, Oracle, Microsoft… đang bắt đầu tham gia lĩnh vực này, thường thông qua sự hợp tác với một số công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực tự động hóa robot.
Hai trong số những công ty khởi nghiệp hàng đầu, UiPath và Automation Anywhere, đều được định giá hơn 1 tỉ đô la. Trong khi đó, thị trường dành cho phần mềm giống robot được dự báo sẽ tăng lên gần ba lần vào năm 2021. “Đây là sự khởi đầu của làn sóng công nghệ AI dự kiến được ứng dụng phổ biến khắp nền kinh tế trong mười năm tới”, ông Rich Wong, chuyên gia tại công ty đầu tư mạo hiểm Accel và là một trong những doanh nghiệp rót vốn vào UiPath, đánh giá.
Lĩnh vực mới nổi nói trên còn được gọi là Robotic Process Automation (RPA, tạm dịch “tự động hóa quy trình bằng robot”). UiPath định nghĩa RPA là công nghệ cho phép bất kỳ ai cũng có thể thiết lập cấu hình phần mềm máy tính, hoặc một “robot”, để mô phỏng và tích hợp những hành động của một con người tương tác bên trong hệ thống số để thực hiện một quy trình kinh doanh. Các chương trình tự động này – thường được gọi là bot – phù hợp với định nghĩa rộng lớn hơn về AI bởi chúng sử dụng các thành phần của công nghệ này, như tầm nhìn máy tính (computer vision), để làm các công việc đơn giản.
Theo một cuộc nghiên cứu của công ty tư vấn McKinsey & Company, gần 60% số công ty có doanh thu hơn 1 tỉ đô la đang sử dụng hoặc thí điểm tự động hóa bằng robot. Danh sách các công ty và cơ quan chính phủ bắt đầu tìm đến phần mềm tự động hóa ngày một dài, như General Motors, BMW, General Electric, Unilever, Mastercard, FedEx, Cisco, Google, Bộ Quốc phòng Mỹ, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA)…
 |
| Ông Mihir Shukla, Giám đốc điều hành Automation Anywhere |
Đồng nghiệp số hữu ích
State Auto Insurance Companies, một công ty bảo hiểm ở thành phố Columbus, bang Ohio (Mỹ) bắt đầu thí điểm dự án tự động hóa đầu tiên vào hai năm trước. Ngày nay, công ty có 30 chương trình phần mềm xử lý các công việc thông thường tại bộ phận văn phòng – hành chính, tiết kiệm khoảng 25.000 giờ làm việc của con người – hoặc tương đương 12 công nhân làm việc toàn thời gian – mỗi năm (với giả định một năm gồm 2.000 giờ làm việc).
Bà Holly Uhl, một nhà quản lý công nghệ đang phụ trách chương trình tự động hóa, ước tính trong vòng hai năm, số lượng bot của công ty sẽ tăng gấp đôi lên 60 chương trình và số giờ tiết kiệm có thể tăng gấp ba lần đến 75.000 giờ làm việc. Tuy nhiên, bà Uhl cho biết thêm vào thời điểm hiện tại công ty chưa nghĩ đến việc cắt giảm lực lượng nhân sự. Mục tiêu cho công ty là tăng năng suất và doanh thu mà không cần bổ sung nhiều nhân sự.
Khi bắt tay vào kế hoạch thử nghiệm bot, thông điệp của bà là bắt tay với nhân viên để tìm ra những công việc khiến họ “phát điên”. Cô Rebekah Moore, một nhân viên tính phí bảo hiểm tại công ty, khi đó nghĩ ngay đến một đến một “ứng viên” sáng giá. Công việc của cô là xem xét kỹ các điều khoản của hợp đồng bảo hiểm và khuyến nghị những sự thay đổi, nếu cần. Vấn đề là họ xem xét chưa đến phân nửa số hợp đồng và những hợp đồng còn lại được để sang một bên để nhập dữ liệu. Theo cô Moore, đây là công việc thường làm hàng ngày thông qua việc sử dụng hai chương trình máy tính. Nhân viên thường chỉ mất 1-2 phút cho mỗi hợp đồng nhưng do số lượng hợp đồng phải xem lên đến nhiều ngàn bộ nên họ có khi tốn đến hàng giờ mỗi ngày cho nó. Kể từ tháng 5 vừa qua, một bot đã “giải phóng” cho nhân viên con người khỏi thứ công việc nhàm chán này.
Cô Moore khẳng định cô không hề lo ngại vào một ngày nào đó bot sẽ thay thế mình. “Chúng tôi sẽ tìm và làm những việc khác có giá trị cao hơn”, người phụ nữ 37 tuổi này giải thích. Với hướng đi hiện nay của State Auto, sự tự tin của cô Moore là điều có thể hiểu được. Mục tiêu tiết kiệm 75.000 giờ làm việc vào năm 2020 của công ty này tương đương với công việc của gần 40 nhân viên làm việc trọn thời gian. State Auto hiện có 1.900 nhân viên và họ có kế hoạch phát triển trong hai năm tới. Nếu làm thế, State Auto nhiều khả năng sẽ tuyển dụng ít hơn vài chục người so với khi không sử dụng bot.
Các công ty tự động đang nỗ lực quảng bá bot như là những trợ lý hữu ích thay vì “sát thủ” của việc làm. Theo họ, công nghệ này sẽ ngày càng thông minh hơn và hữu dụng hơn, từ đó giải phóng người lao động hơn là thay thế họ. “Tầm nhìn dài hạn của chúng tôi là có một bot cho mỗi nhân viên”, ông Bobby Patrick, Giám đốc thị trường của UiPath, cho biết. Công ty có trụ sở tại thành phố New York (Mỹ) này gần đây cho biết doanh thu của công ty đã tăng gấp ba lần trong nửa đầu năm 2018 lên hơn 100 triệu đô la mỗi năm. Số lượng khách hàng của họ tăng từ 100 lên 700 khách hàng vào năm ngoái, trong đó có những tên tuổi như BMW, Huawei và Sumitomo Mitsui Banking Corp. Sự quan tâm đặc biệt lớn tại Nhật Bản, nơi xu hướng dân số chỉ ra nguy cơ thiếu hụt lao động trong thời gian tới.
Trong khi đó, ông Mihir Shukla, Giám đốc điều hành Automation Anywhere có trụ sở ở bang California (Mỹ), gọi các bot của công ty là “đồng nghiệp số”. Vào tháng 7 vừa qua, công ty thông báo đã gọi vốn được 250 triệu đô la, giúp họ được định giá 1,8 tỉ đô la. Các nhà phân tích cho rằng thị trường dành cho tự động hóa bằng phần mềm tích hợp AI đã sẵn sàng cho sự tăng trưởng nhanh chóng nhưng khó tránh nguy cơ con người bị mất công ăn việc làm.
 |
| Ông Daniel Dines, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành UiPath |
Nền tảng phần mềm trở nên quan trọng
Công ty Forrester Research ước tính doanh thu của thị trường này sẽ tăng gần gấp ba lần lên 2,9 tỉ đô la trong ba năm tới. Đến năm 2021, theo Forrester, công nghệ tự động hóa bằng robot sẽ thực hiện một lượng công việc tương đương những gì gần 4,3 triệu người làm việc trên toàn thế giới. Nhà phân tích Craig Le Clair của Forrester Research cho biết mỗi bot có thể làm công việc cần đến 3-4 nhân viên làm việc trọn thời gian mới hoàn thành. Với phí cấp phép sử dụng khoảng 8.000-9.000 đô la mỗi năm, việc sử dụng bot dĩ nhiên là ít tốn kém hơn sử dụng lực lượng lao động con người.
Tuy nhiên, trong một thị trường lao động toàn cầu năng động, điều này không có nghĩa sẽ có 4,3 triệu người bị sa thải. Nhiều chuyên gia cho rằng các bot có thể thực hiện công việc mà con người chưa từng làm trước đó trong lúc người lao động có thể chuyển sang công việc mới. Ông Leslie Willcocks, Giáo sư của Trường Kinh tế London (Anh), dự báo hầu hết công ty chỉ sử dụng RPA để tự động hóa những công việc nhàm chán tại bộ phận văn phòng – hành chính. Nhân viên con người vẫn được giữa lại bên cạnh bot để làm những công việc thú vị hơn.
Phần mềm tự động hóa là hướng đi phù hợp để mang thêm những loại AI khác vào doanh nghiệp. Một khi công việc thường làm hàng ngày nào đó được được tự động hóa, không có gì lạ khi doanh nghiệp bổ sung dịch vụ AI của bên thứ 3 để làm thêm những chuyện khác, như phân tích chữ ký để phục vụ quá trình thanh toán hóa đơn.
Những ví dụ như thế khiến các nhà đầu tư hy vọng công ty bot sẽ trở thành nền tảng phần mềm quan trọng một khi AI hiện diện nhiều hơn trong doanh nghiệp. Dù vậy, trong bối cảnh hầu hết công ty vẫn đang ở giai đoạn đầu của việc sử dụng công nghệ tự động hóa cơ bản, công ty bot vẫn cần nỗ lực nhiều hơn để chứng minh được vai trò của mình.
The New York Times, Financial Times
Nguồn: thesaigontimes.vn
